Οι οικονομικοί κύκλοι υπάρχουν στην ιστορία από… πάντα. Το φαινόμενο το συναντάμε ακόμα και στη φύση. Σε μια περιοχή με πολλές αντιλόπες, ο αριθμός των λιονταριών αυξάνεται, καθώς προσελκύονται από το εύκολο κυνήγι. Όσο όμως σημειώνονται περισσότερες επιθέσεις, οι αντιλόπες λιγοστεύουν. Από ένα σημείο και μετά, αυτό οδηγεί στη συρρίκνωση του αριθμού των λιονταριών, αφού πλέον δυσκολεύονται να βρουν τροφή. Η αλυσίδα αίτιου και αποτελέσματος συνεχίζεται, καθώς τα λιγότερα λιοντάρια έχουν ως αποτέλεσμα την ανάκαμψη του πληθυσμού των θηραμάτων. Και πάλι από την αρχή.
Έτσι συμβαίνει και στην οικονομική δραστηριότητα. Η εναλλαγή από την ευφορία στην ανησυχία, από την ανάπτυξη στην ύφεση, επαναλαμβάνεται σε διάφορες παραλλαγές. Όταν μια κοινωνία είναι φτωχή, προκειμένου να ανέβει οικονομικά, οι άνθρωποι που την αποτελούν δουλεύουν σκληρά επί πολλές ώρες. Όταν όμως φτάσει σε ένα επιθυμητό επίπεδο διαβίωσης, τότε η προσπάθεια χαλαρώνει. Πλέον έχει τη δυνατότητα να πάει διακοπές, να μη δουλεύει υπερωρίες, να αγοράζει πολυτελή αντικείμενα κ.λπ. Οι οικονομικοί κύκλοι συμβαίνουν μεν νομοτελειακά, αλλά δεν είναι πάντα ισομερείς, ούτε εμφανίζονται σε σταθερά χρονικά διαστήματα.
Αντίθετα, στο Bitcoin ο κύκλος έχει λόγο να είναι μέσα σε σταθερό χρονικό πλαίσιο, καθώς είναι προγραμματισμένο κάθε 4 χρόνια να συμβαίνει ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός: το halving. Η προσφορά χρήματος από την παραγωγή νέων νομισμάτων μειώνεται στο μισό. Στο Bitcoin, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ακριβώς την τρέχουσα παροχή, τη συνολική προσφορά και το ποσοστό εισροής νέων χρημάτων στο σύστημα. Με ακρίβεια και με προοπτική δεκαετιών. Κανένα άλλο νομισματικό σύστημα στην ανθρώπινη ιστορία δεν έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο τελειότητας. Πρόκειται για μια επανάσταση, που έγινε εφικτή λόγω της τεχνολογικής προόδου. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε από τώρα πως μέχρι το 2036 θα έχουν δημιουργηθεί πάνω από το 99% των νομισμάτων.
Όλα αυτά στη θεωρία ακούγονται καλά, όμως συμβαίνουν και στην πράξη; Από ό,τι φαίνεται, ναι. Οι επαναλαμβανόμενοι σχηματισμοί είναι πολύ εμφανείς για να τους παραβλέψει κανείς, όπως είδαμε εδώ.
Σήμερα θα δούμε δύο ακόμα παραμέτρους που ενισχύουν την πεποίθηση ότι το μοντέλο που παρουσιάσαμε χθες έχει τις δυνατότητες να συνεχιστεί και στο μέλλον.
Το πρώτο είναι οι μικρές χρονικές περίοδοι που σκιαγραφούνται από το ροζ οβάλ φόντο, επαναλαμβάνονται με παρόμοιο τρόπο. Τι έχουν κοινό και οι τρεις φάσεις ανάμεσα στο χαμηλό και την ημερομηνία του halving (κίτρινο φόντο); Μια ανοδική έξαρση της τιμής του. Στην πρόσφατη περίοδο, είδαμε το Bitcoin από τις 4.000 δολάρια που είχε τον Απρίλιο του 2019, να εκτοξεύεται στις 14.000 μέχρι τον Ιούνιο.
Το δεύτερο είναι πως υπάρχει μια συμμετρία από τη μία κορυφή στην άλλη. Σε κάθε κύκλο, μετά το halving, έχουμε μια κορυφή. Είναι ανάμεσα στο πράσινο φόντο (άνοδος) και το κόκκινο (υποχώρηση). Από την πρώτη κορυφή μέχρι τη δεύτερη, είχαμε άνοδο 36 φορές (πρώτο λευκό βελάκι). Από τη δεύτερη έως την τρίτη, η ποσοστιαία άνοδος ήταν 16 φορές, δηλαδή σχεδόν το μισό. Το ποσοστό της ανόδου είναι λογικό να βαίνει μειούμενο. Η απαιτούμενη ποσότητα εισροής κεφαλαίου για να πάει από τα 10 δολάρια στα 20 είναι σίγουρα πολύ μικρότερη από το να πάει από τις 10.000 στις 20.000 δολάρια.
Μήπως λοιπόν η επόμενη φάση έχει ως κορυφή τις 150.000 δολάρια; Δηλαδή 8 φορές περισσότερο από την προηγούμενη κορυφή των 20.000 δολαρίων; Ένα άλλο αξιοπρόσεκτο σημείο είναι πως το πρώτο ανοδικό βελάκι διαρκεί 128 εβδομάδες, ενώ το δεύτερο σχεδόν το διπλάσιο, 212 εβδομάδες. Δηλαδή είναι αντίστροφη η σχέση ποσοστιαίας ανόδου και χρόνου. Αν συνεχίσει να ισχύει αυτή η σχέση, τότε έχουμε κατά προσέγγιση το χρονικό σημείο όπου θα συμβεί η κορύφωση. Σε 4 έως 6 χρόνια από τον Δεκέμβριο του 2017. Το νωρίτερο μέσα στο 2021 και το αργότερο μέσα στο 2023. Δεν αργεί!
Τι θα ακολουθήσει μετά; Μια μεγάλη υποχώρηση, της τάξης του 80%. Λογικό ακούγεται και αυτό. Οι αδαείς, αυτοί που πρώτη φορά θα εισέρχονται στον χώρο χωρίς να γνωρίζουν τι συμβαίνει, έχοντας ως μοναδικό κίνητρο ότι κερδίζει ο γείτονας και ο συνάδελφος στη δουλειά, θα την πατήσουν. Όπως την πάτησαν όλοι οι ευκαιριακοί επενδυτές σε κάθε χρηματιστηριακή φρενίτιδα. Τα παραδείγματα άπειρα και διαχρονικά, όπως το dot.com ή το ελληνικό 1999. Γι’ αυτό αναφέρουμε συνέχεια από αυτή τη στήλη ότι ο μεγαλύτερος εχθρός είναι η άγνοια. Μελετήστε, εκπαιδευτείτε. Αποκτήστε επενδυτικές δεξιότητες. Αναζητήστε και μάθετε τις ιδιαιτερότητες του χώρου. Μόνο έτσι θα θωρακιστείτε από το να σας κοροϊδεύουν οι πονηροί.
Πόσο απίθανο είναι το σενάριο των 150.000 δολαρίων; Αυτό θα πρέπει να το απαντήσει κανείς μόνος του. Το σίγουρο είναι πως για να εκτοξευτεί η τιμή του δεν χρειάζεται να το αγοράσουν όλοι. Δείτε γύρω σας. Πόσοι από αυτούς που συναναστρέφεστε ή γνωρίζετε, κατέχουν χρυσό; Ελάχιστοι. Κι όμως, κανείς δεν αμφιβάλλει ότι είναι πολύτιμος. Ότι αξίζει τρισεκατομμύρια. Ακόμα και αν δεν έχετε πειστεί εσείς ο ίδιος, αυτό δεν σημαίνει πως δεν αντιλαμβάνονται άλλοι την αξία του.
Τι χρειάζεται για κάτι τέτοιο; Η αποδοχή από τους θεσμικούς είναι σίγουρα μια προϋπόθεση. Νομίζετε πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι μακριά; Η ανάπτυξη του δικτύου ακολουθεί τη μαθηματική φόρμουλα της ανάπτυξης ενός ιού. Έτσι δικαιολογούνται οι περίοδοι με τις εξάρσεις και τις υποχωρήσεις. Η τιμή συνδέεται με τον αριθμό των ανθρώπων μέσα στο δίκτυο. Δύσκολο να ανέβει σε αναγνωρισιμότητα και να μην ανέβει η τιμή του. Ίσως όχι αμέσως, αλλά σε βάθος χρόνου. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται αυτόματα.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.
** Δείτε το πρώτο μέρος του αφιερώματος στη στήλη ΕΔΏ
του Βασίλη Παζόπουλου (vpazopoulos@gmail.com)